PNF to metoda opracowana w USA przez fizjoterapeutkę M. Knott, oparta na pracach z zakresu neurofizjologii dra Kabata.
Dr H. Kabat stwierdził, że każdy człowiek, nawet chory ma nieograniczony potencjał i na tej podstawie sformułował następujące założenia, na których opiera się PNF:
- Skuteczność leczenia zależy od terapeuty i chorego, wspólnego określenia celów i wspólnej ich realizacji.
- Ocena pacjenta zaczyna się od oceny jego możliwość, a nie od tego czego nie może wykonać.
- Głównym celem terapii jest poprawa funkcji narządu ruchu.
- Możliwości każdego pacjenta są różne, zatem konieczna jest indywidualna praca z pacjentem.
- Należy mieć świadomość, że problemy neurologiczne, ortopedyczne, zaburzają działanie całego organizmu.
Celem terapii jest przywrócenie wzorców ruchowych takich jak prawidłowe chodzenie i siadanie, wykorzystując techniki stabilizujące, rozluźniające, przeciwbólowe oraz uczące ruchu i koordynacji.
Istotą metody PNF jest maksymalne pobudzenie ekstero i proprioreceptorów znajdujących się w ciele oraz różnych sfer kory mózgowej w celu ułatwienia (torowania) ruchu w obszarze uszkodzonym.
Ruchy stosowane w tej metodzie są zgodne z naturalną pracą mięśni i stawów. Każdy ruch odbywa się w trzech płaszczyznach i są one zbliżone do tych wykonywanych na co dzień. Wszystkie ruchy prowadzone są wzdłuż skośnych osi ruchów, dając w ten sposób możliwość zaangażowania jak największej ilości mięśni. Ponieważ większość mięśni szkieletowych przebiega skośnie bardzo dużo uwagi przywiązuje się do komponenty rotacyjnej ruchu. Rotacja warunkuje siłę i koordynację wykonywanego ruchu.
Terapia metodą PNF jest bezbolesna i funkcjonalna, to znaczy zgodna z potrzebami pacjenta i wzorowana na naturalnych ruchach człowieka. W czasie terapii wykorzystuje się nieuszkodzone lub sprawniejsze sfery ruchowe do pozyskania aktywności w uszkodzonych częściach ciała.
Wielokrotnie powtarzany ruch może spowodować utworzenie nowego wzorca ruchowego czyli przywrócić przewodnictwo nerwowe w uszkodzonym obszarze. Terapia metodą PNF postrzega pacjenta całościowo. Nie ogranicza się tylko do pracy z niesprawną częścią ciała ale wykorzystuje w terapii również zdrowe regiony ciała. Dodatkowo jest wysoce edukująca pacjenta, oparta na współuczestnictwie w planowaniu terapii oraz kontynuacji ćwiczeń w formie programu domowego, przy niewielkich wymaganiach sprzętowych.
Główne założenia tej metody:
- Stosowanie ruchu globalnego i złożonego, w którym element rotacji uznawany jest za podstawowy w połączeniu ze skośną płaszczyzną wykonywanego ruchu
- Technika bodźców proprioceptywnych stosowana poprzez stopniowo wzrastający opór ręczny, umożliwiający wykonywanie ruchu skoordynowanego i w żądanym zakresie
- Wykorzystanie w szerokim zakresie synergizmu mięśniowego w celu maksymalnego pobudzenia słabszych grup mięśniowych.