Udar mózgu u dziecka czy nastolatka? Czy to w ogóle mozliwe?

Epidemiologia

Na szczęście występuje on w młodym wieku dość rzadko, u okolo 3 osob/100000/rok. Wśród tych pacjentów udar niedokrwienny stanowi od 30% do 50%.

Skutki

Tak, jak u dorosłych, również u dzieci skutki ostrego niedokrwienia OUN są przyczyną różnych, długotrwalych a niejednokrotnie stałych zaburzeń, które wpływają na przyszle życie.  Są to zaburzenia ruchowe, niedowłady, zaburzenia ekspresji mowy, deficyty poznawcze, opóżnienie rozwoju wyższych funkcji nerwowych. Konsekwencją tych zmian jest gorsze funkcjonowanie dziecka nie tylko w sferze ruchowej i poznawczej , ale i społecznej.
Z powodu dużej umieralności, a także wysokiego współczynnika niepełnosprawności problem leczenia i profilaktyki udaru mózgu jest w Polsce. szczególnie istotny.

Przyczyny

Czynniki ryzyka wystąpienia udaru u pacjentów w wieku rozwojowym są znacznie mniej poznane niż u dorosłych. Mimo dużego postępu wiedzy i wykonywanych badań, przyczyna udaru mózgu wśród młodych pacjentów pozostaje nieznana w 20%-30%. Należy jej jednak szukać za wszelką cenę, bowiem niektóre choroby mogą powodować nawrotowe udary.

Poznanie przyczyny po pierwszym udarze i wdrożenie odpowiedniego postępowania terapeutyczno – diagnostycznego, może uchronić dziecko przed kolejnym udarem.

Etiologia udarów u dzieci ma często charakter złożony, związany ze współistnieniem czynników genetycznych, rozwojowych, metabolicznych, immunologicznych i środowiskowych. W przeciwieństwie do przyczyn udarów u osób dorosłych, styl życia (stresy, używki, mała aktywność fizyczna, otyłość)  ma mniejsze znaczenie.

Wśród wielu przyczyn udaru u dzieci najczęściej  wymienia się:

• wrodzone wady serca,
• nabyte wady serca (zapalenie wsierdzia i mieśnia sercowego, chorobę reumatyczną, kardiomiopatię, zaburzenia rytmu serca),
• układowe choroby naczyń,
• choroby zapalne o różnej etiologii i lokalizacji,
• zaburzenia krzepniecia krwi,
• zaburzenia w budowie i funkcji ścian naczyń krwionośnych,
• anomalie naczyn mózgowych ( tętniaki , naczyniaki),
• urazy głowy a także urazy odległych części ciała.

Ze względu na wczesny początek aktywności seksualnej  i zażywanie środków antykoncepcyjnych przez nastolatki, należy wspomnieć o zwiększonym ryzyku udaru niedokrwiennego w tej grupie pacjentek.
Niektóre, stosowane przez młodzież substancje aktywizujące i narkotyki powodują wzrost ciśnienia tętniczego krwi i/lub skurcz naczyń zwiększając w ten sposób ryzyko udaru mózgu.
Naczyniowe uszkodzenie mózgu częściej występuje u noworodków niż u dzieci starszych, a wśród noworodków wcześniaki są grupą bardziej narażoną  na wystąpienie tych zaburzeń (głownie krwotocznych).

Objawy

Najczęściej są to zaburzenia świadomości, kontaktu z otoczeniem, zaburzenia mowy, zaburzenia czucia, objawy ruchowe pod postacią  osłabienia siły mięśniowej lub niedowładów.

U noworodków i dzieci małych objawem ostrych zaburzeń naczyniowych jest najczęściej napad padaczkowy. Do innych objawów należą: drażliwość lub senność, zaburzenia oddychania, często uwypuklenie ciemiączka.  U małego dziecka  niedowłady mogą nie być  widoczne od  początku wystąpienia udaru.

Zdecydowanie łatwiej rozpoznać objawy udaru u dziecka starszego (niedowład, inne objawy ogniskowe), często jednak zostają one przeoczone w pierwszej fazie, bowiem wielu rodziców nie zdaje sobie sprawy, że u dziecka może wystąpić tak poważne schorzenie, jak udar mózgu.

Postępowanie

W każdym wieku udar mózgu jest stanem zagrożenia życia. Przy braku odpowiedniego  postępowania może szybko doprowadzić do niewydolności oddechu , krążenia i funkcji  ośrodkowego układu nerwowego. Od szybkości działań diagnostyczno-terapeutycznych zależy życie pacjenta i jego stan po ustąpieniu ostrych objawów uszkodzenia mózgu.

Z tego powodu ważne jest, aby pacjent znalazł się w  szpitalu w jak najkrótszym czasie od wystąpienia niepokojących objawów sugerujących udar.

Rehabilitacja

Właściwie od pierwszego dnia choroby, czyli bardzo wcześnie pacjent powinien mieć wdrożone wszechstronne postępowanie mające na celu poprawę utraconych  z powodu choroby funkcji.

Z pacjentem powinien pracować rehabilitant i  logopeda, a później terapeuta zajęciowy, psycholog, pedagog.

Rodzina dziecka powinna  być zaangażowana w proces rehabilitacji, na niej, bowiem spoczywa obowiązek stworzenia dobrych  warunków do prowadzenia rehabilitacji.

Należy pamiętać, że leczymy człowieka a nie tylko chorobę, i że celem terapii jest przywrócenie pacjentowi fizycznej, psychicznej i społecznej aktywności oraz  możliwie jak największej samodzielności.