Wczesne rozpoczęcie fizjoterapii ma na celu przeciwdziałanie skutkom unieruchomienia oraz zmniejszenie stopnia dysfunkcji.
Pierwszy z celów realizowany jest poprzez:
- ćwiczenia oddechowe, oklepywanie, które mają na celu usprawnienie funkcjonowania układu oddechowego
- ćwiczenia kończyn , stymulujące krążenie obwodowe i zapobiegające powstawaniu zmian zakrzepowo-zapalnych
- utrzymanie prawidłowej higieny skóry, bielizny, pościeli jako profilaktyka przeciwodleżynowa
Od pierwszej doby pobytu w szpitalu należy zwrócić uwagę na prawidłowe ułożenie chorego. Odpowiednie pozycje mają na celu zapobieganie powstawania przykurczów jednej grupy mięśniowej i rozciągnięciu innej.
Skutkiem udaru mózgu mogą być deficyty ruchowe w postaci niedowładów jednostronnych kończyny dolnej i/lub górnej, prowadzące do niepełnosprawności. Podjęcie wczesnej rehabilitacji ma na celu przeciwdziałanie tym skutkom ruchowym i przywrócenie sprawności chorego. Terapia prowadzona jest w ten sposób, aby chory mógł nauczyć się poprawnego wykonywania każdego ruchu. Ćwiczenia powtarzane są wielokrotnie, aby stymulować ocalałe komórki nerwowe i utorować nowe połączenia, które warunkują powrót utraconych funkcji.
Praca z chorym składa się z kilku faz. Pierwsza z nich ma za zadanie pionizację pacjenta i rozłożona jest na kilka dni. Częściową pionizację rozpoczyna się w łóżku od podniesienia zagłówka i przyzwyczajania pacjenta do pozycji siedzącej. Na tym etapie przywracana jest kontrola osi ciała oraz stymulowane są odruchy postawne. W kolejnych dniach chory sadzany jest w łóżku ze spuszczonymi nogami. W tej pozycji chory powinien być karmiony. Jest to również komfortowa pozycja do wykonywania ćwiczeń kończyn górnych. Ponieważ równolegle z pionizację chory uczony jest wykonywania ruchów w określony sposób, czyli wzorców ruchowych. Każdy z tych wzorców jest częścią składową określonej funkcji ruchowej.
Jeśli pozycja siedzącą w łóżku jest dobrze tolerowana, fizjoterapeuta przesadza chorego na fotel lub wózek inwalidzki. Następnym etapem jest pełna pionizacja przy asekuracji fizjoterapeutów. W pozycji stojącej realizuje się szereg ćwiczeń równoważnych, które przygotowują do następnego etapu, czyli chodzenia. Pierwsze próby chodzenia mogą być podejmowane z wykorzystaniem balkonika, poreczy lub trójnoga . W miarę opanowywania tej umiejętności chory otrzymuje do wspierania kij, a w końcowym etapie chodzi z asekuracją fizjoterapeuty. Trzeba pamiętać, aby rodzina zapewniła choremu odpowiednie obuwie, ujmujące pięte i wykonane z miękkiej zelówki.
Oprócz zaburzeń ruchowych mogą wystąpić zaburzenia mowy, poznawcze, dlatego też ważne jest, aby równolegle z terapią ruchową zapewnić pacjentowi terapie logopedyczną i neuropsychologiczną. Poprawa tych funkcji zwiększy szanse powodzenia kinezyterapii.
Rehabilitacja powinna rozpoczynać się na oddziale na którym przebywa chory i stąd bezpośrednio powinien trafić na oddział rehabilitacji neurologicznej, gdzie realizowany jest program „wczesnej rehabilitacji poudarowej” trwający 3-9 tygodni. Na oddziale rehabilitacji kontynuowana jest wcześniejsza terapia. Wszystkie czynności tam podejmowane dążą do udoskonalenia funkcji chodu i przywrócenia sprawności ruchowej kończyny górnej.