List Otwarty w sprawie pilnych działań państwa na rzecz poprawy opieki poudarowej do decydentów odpowiedzialnych za system opieki zdrowotnej i społecznej w Polsce

Szanowni Państwo,

Każdego dnia w Polsce około 200 osób doznaje udaru mózgu – to ponad 70 tysięcy nowych przypadków rocznie. To choroba, która w jednej chwili zmienia życie chorego i całej jego rodziny. W Polsce potrafimy skutecznie ratować życie w ostrej fazie udaru – problem zaczyna się po zakończeniu leczenia szpitalnego. W tym momencie pacjent i jego bliscy pozostają często bez dalszego wsparcia i jasnej ścieżki postępowania.

Brakuje ciągłości opieki, zbyt późny i ograniczony jest dostęp do rehabilitacji, a ciężar organizacji dalszego leczenia i opieki w całości spada na rodzinę. W wielu regionach kraju dostęp do leczenia i rehabilitacji po udarze jest znacznie utrudniony, co sprawia, że dla części pacjentów droga do powrotu do sprawności jest praktycznie zablokowana.

Fakty, których nie można dłużej ignorować

• Polska ma jedną z najwyższych śmiertelności poudarowych w Europie – 12,1% w 30 dni (średnia OECD – 8%).

• Ponad 200–300 tysięcy osób żyje w naszym kraju ze skutkami udaru – to populacja miasta wielkości Gdyni.

• Jedynie 22,4% pacjentów rozpoczyna rehabilitację w ciągu 14 dni od wypisu; w niektórych województwach odsetek ten nie przekracza 15%.

• Opiekunowie rodzinni – w praktyce zastępujący państwo – pozostają bez wsparcia, przeszkolenia i ochrony ekonomicznej.

• W wielu regionach kraju pacjenci oczekują na rehabilitację neurologiczną wtórną w warunkach stacjonarnych nawet do 400 dni, co w praktyce oznacza utratę okresu największej szansy na poprawę.

Dlaczego zabieramy głos

Od 15 lat wspieramy pacjentów po udarze i ich bliskich. Wiemy, z czym się mierzą, ponieważ każdego dnia zgłaszają się do nas z prośbą o pomoc – telefonicznie poprzez Infolinię Udarową lub mailowo. Z ich doświadczeń wynika, że po wypisie ze szpitala najtrudniejsze jest uzyskanie rehabilitacji poszpitalnej i opieki długoterminowej, które w praktyce pozostają poza zasięgiem pacjentów. Publiczna opieka zdrowotna ratuje życie w ostrej fazie udaru mózgu, lecz po opuszczeniu szpitala pacjent często pozostaje bez dalszej koordynacji opieki i wsparcia. Koszty rehabilitacji spadają na rodziny, które często zadłużają się, aby dać choremu szansę na powrót do sprawności. Zdesperowani bliscy zakładają zbiórki publiczne i proszą o wsparcie obcych ludzi, by sfinansować to, co powinno być elementem opieki gwarantowanej.

Nasz apel

Wzywamy do natychmiastowego wdrożenia rozwiązań, które od lat funkcjonują w innych krajach Europy:

• stworzenia modelu Nawigatora Udarowego, który będzie prowadził pacjenta i rodzinę po wypisie,

• zapewnienia wczesnej, kompleksowej i kontynuowanej rehabilitacji tak długo, jak istnieje potencjał poprawy,

• systemowego wsparcia dla opiekunów rodzinnych,

• trwałych działań edukacyjnych i profilaktycznych, zapobiegających kolejnym udarom.

Podstawą realizacji tych zmian powinna być Narodowa Strategia Udarowa, porządkująca odpowiedzialność instytucji i zapewniająca pacjentom ciągłość wsparcia po wyjściu ze szpitala.

Dlaczego teraz

Bo dla pacjentów po udarze każdy miesiąc ma znaczenie. Brak decyzji systemowych oznacza realną i nieodwracalną utratę sprawności tysięcy osób oraz ciężar, który bez żadnego wsparcia spada na ich bliskich.

Oczekujemy

• rozpoczęcia prac nad Narodową Strategią Udarową,

• włączenia do nich przedstawicieli Ministerstwa Zdrowia, Ministerstwa Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej, Zakładu Ubezpieczeń Społecznych oraz środowisk pacjentów i ekspertów,

• jasnego określenia odpowiedzialności za ciągłość leczenia, rehabilitacji i opieki po wypisie.

Nie prosimy o przywileje. Domagamy się równego i sprawiedliwego dostępu do leczenia i rehabilitacji – na takich samych zasadach, jakie obowiązują w innych krajach Europy.

Moment opuszczenia szpitala nie jest końcem leczenia, lecz początkiem długiej drogi powrotu do sprawności – i właśnie wtedy potrzebne jest wsparcie. Wierzymy, że publiczna opieka zdrowotna może stać się realnym partnerem w tym procesie.

Zarząd Fundacji Udaru Mózgu